Buradasınız

2-İşlemciler

İşlemci (CPU)

İşlemciler, bilgisayara yüklenen işletim sistemini ve diğer tüm programları çalıştırıp bu programların işlemlerini yerine getiren birimdir. İngilizcedeki karşılığı ise “Central Processing Unit”dir (CPU).

Transistor denilen yarıiletken elektronik malzemelerden oluşurlar. Kendisine sırasıyla verilen aritmetik ve mantıksal komutları yapar. Tüm donanım birimlerini emrinde kullanabilir ve yönetebilir. İşlemcinin matematiksel ve mantıksal işlemleri yapan birimine ALU denir.  İşlemcinin ALU dan geriye kalan yapısını, hafıza birimleri, veri yoları, çeşitli kontrol ve denetleme bileşenleri oluşturur. Günümüzde Intel, AMD  gibi işlemci üreticileri vardır.

 

İşlemcinin Yapısı ve çalışması

Bilgisayarda tüm programlar sabit diskte  (HDD) tutulur. Sabit disk, işlemcinin komut işleme hızına ulaşamaz. Bu sorunu ortadan kaldırmak için programlar sabit diskten alınarak RAM’e yüklenir. RAM’den de işlemciye aktarılır.

Verinin sabit disk,  RAM ve işlemci arasındaki akışı çift yönlüdür. İşlemcinin yaptığı işlemler sonucunda ürettiği veriler de işlemciden, RAM’e ve oradan da sabit diske alınarak sabit diskte tutulur.

 

İşlemcinin Temel Bileşenleri

  1. ALU(Aritmetik ve Mantıksal İşlem Birimi):  Toplama çıkarma, çarpma, bölme, mantıksal (ve,veya, değil )komutları gibi işlemleri yapan birimdir.
  2. Komut Çözücü(Instruction Decoder):  İşlemcinin yapması gereken kodların icrası için gerekli işlemleri başlatır ve komutun çalıştırılması için gerekli işlemleri belirler.
  3. Kaydediciler(Registery):  İşlemci içerisinde verilerin geçici depolamak için kullanılan hafıza çeşididir.  İşlemci veri uzunluğu kadar genişliğe(32, 64 bit) sahiptirler.
  4. Bayraklar(Flags): İşlemlerin sonucuna göre 1 ya da 0 değerlerini alan 1 bit genişliğe sahip hafıza gözleridir. Sıfır, işaret, elde, eşlik, taşma gibi çeşitleri vardır. Örneğin bir çıkarma işleminde sonuç sıfır çıkarsa sıfır bayrağı 1 değerini alır.
  5. Veriyolları(Buses):  İşlemcinin diğer donanım birimleri ile bağlantısını sağlayan iletken elektriksel yollardır. Üç adet veriyolu bulunur. Bunlar veri(data), adres(address) ve kontrol(control) veri yollarıdır. 

 

CPU üzerinde işlemler nasıl yapılır videosu için tıklayınız.

 

İşlemci Parametreleri

  1. Hız:  İşlemcinin en önemli parametresi komutları işleme hızıdır. Birimi frekans olarak GHz ,1GHz (1 Milyar ) ile değerlendirilir.  İşlemcinin hızlı olması işlemlerini daha kısa sürede tamamlaması anlamına gelmektedir. Günümüzde 1.8, 2.0, 2.2, 2.4, 2.6, 3.0, 3.2, 3.6, 3.8 GHz hızlarında olanları vardır.
  2. Bit Genişliği: İşlem yapabilme boyutunu gösterir. Günümüzde 64 ve 32 bit işlemciler vardır. İşlemcinin sahip olduğu kaydediciler, veri hattı ve adres hattının genişliğini gösterir.
  3. FSB Hızı: İşlemcinin, kuzey köprüsü ile iletişim hızını gösterir. Günümüzde 1333, 1066, 800,533 Mhz değerlerine sahip işlemciler vardır.
  4. Level2(L2) Cache: İşlemciye yakınlığından dolayı bu isim verilir. En yakın olana L1, diğerine L2, L3 gibi isimlendirmeler kullanılır. Yavaş olan RAM erişimlerini azaltmak için işlemci içerisinde yer alan daha hızlı fakat küçük boyutlardaki hafızaya verilen isimdir.   Günümüzde Athlon 64 X2 Dual işlemcilerde 2x1MB, P4 lerde 2MB, Core2 Dualarda 4MB, Core2 Quad larda 8MB ve Celeron larda 1MB veya 512 KB L2 bellek miktarı vardır. L2 miktarı ne kadar fazla olursa o kadar çok kod saklanabilir.
  5. Çekirdek(Core) Sayısı:  İşlemci paketi içerisinde birbirinden bağımsız olarak komutları çalıştıra bilen her yapıya çekirdek ismi verilmektedir. Her çekirdek birbirinden bağımsız FSB ye sahiptir. Tüm çekirdekler L2 yi ortak kullanırlar. Günümüzde 2 ,4 ve 8 çekirdekli işlemciler bulunmaktadır. Intel Pentium Dual Core, Intel Pentium Core 2 Duo, Intel Quad Core , İntel i3,i5,i7 ve AMD Athlon X2 serisi çok çekirdekli yapıya sahiptir.

     

  6. Soket Yapısı: İşlemci pin yapısı ile anakart soket yapısı birbirinin aynısı olması gerekir.

Intel ve AMD'nin hâkim olduğu işlemci ve yonga seti pazarında, onlarca farklı model yer alıyor. İşlemcilerin, anakartla uyumlu olup olmadığı, anakartın üzerinde bulunan CPU soketi ile işlemcinin soket yapısından anlaşılır. AMD, bu konuda daha kullanıcı dostu gözükürken, asıl karışıklık Intel modellerinde karşımıza çıkıyor. Intel'in neredeyse her işlemci serisi farklı bir soket yapısına sahiptir.

 

 

 

 

İntel İşlemcileri

Pentium ve Celeron

Pentium 4

LGA 775 soket

945GC, 945GZ, 946PL, 946GZ yonga setleri

Pentium D

LGA 775 soket

945GC,945GZ, 946PL, 946GZ yonga setleri

Pentium Dual Core

LGA 775

945GC, 945GZ, 946PL, 946GZ, 975X, P965, G965, Q965, P31, P35, G31, G33, G35, Q33, Q35 yonga setleri

Pentium Dual Core G6900

LGA 1156

P55, H55, H57, Q57 yonga setleri

Celeron D

LGA 775 soket

945GC, 945GZ, 946PL, 946GZ yonga setleri

Core 2 serisi

Core 2 Duo

LGA 775 soket

945GC, 945GZ, 946PL, 946GZ, 975X, P965, G965, Q965, P31, P35, G31, G33, G35, Q33, Q35, X38, X48, P43, P45, G41, G43, G45, B43, Q43, Q45 yonga setleri

Core 2 Quad

LGA 775 soket

975X, P965, P31, P35, G31, G33, G35, Q33, Q35, X38, X48, P43, P45, G41, G43, G45, B43, Q43, Q45 yonga setleri

Core 2 Extreme

LGA 775 ve LGA 771 soket

X38, X48 yonga setleri

Core i serisi

Core i3

LGA 1156 soket

P55, H55, H57, Q57 yonga setleri

Core i5

LGA 1156 soket

P55, H55, H57, Q57 yonga setleri

Core i7 800

LGA 1156 soket

P55, H55, H57, Q57 yonga setleri

Core i7 900

LGA 1356 soket

X58 yonga seti

AMD İşlemciler

Athlon serisi

Athlon 64 X4

 

AM2+ soket

480X, 570X, 550X, 580X, 690V, 690G, 740, 740G, 770, 780G, 790GX, 790X, 790FX yonga setleri

Athlon II

 

AM3 soket

480X, 570X, 550X, 580X, 690V, 690G, 740, 740G, 760G, 770, 780G, 790GX, 790X, 790FX, 785G, 890GX, 890FX yonga setleri

Phenom serisi 

Phenom

AM2+ soket

480X, 570X, 550X, 580X, 690V, 690G, 740, 740G, 770, 780G, 790GX yonga setleri

Phenom II

AM3 soket

480X, 570X, 550X, 580X, 690V, 690G, 740, 740G, 760G, 770, 780G, 790GX, 790X, 790FX, 785G, 890GX, 890FX yonga setleri

 

 

 

 

Soğutma Çeşitleri

 Üç çeşit soğutma sistemi kullanılır.  

  • Havayla soğutma

İşlemci üzerinde soğutucu, onun üzerinde de fanın bulunduğu soğutma düzeneğidir.

 

  • Suyla soğutma

İşlemci üzerindeki ısının suya  aktarıldığı,  suyun  ısısının  da  radyatör-fan  düzeneği vasıtasıyla  dağıtıldığı  sistemdir.  Su  soğutma  sistemi  hava  soğutmalı  sistemden  daha verimlidir fakat su soğutma sistemleri iyi bir hava soğutmalı sistemden daha pahalıdır.

 

  • Isıl borulu soğutma

İşlemcinin ısısı soğutucu vasıtasıyla içinde özel bir sıvı olan ısı borularına (heat pipes) aktarılır.  Özel sıvı  çok  çabuk  buharlaşabilen  ve  yoğunlaşabilen  bir  sıvıdır.   

 

Termal macun: 

İşlemci ve soğutucunun yüzeyleri dümdüz gibi gözükse de aslında gözle görülemeyecek düzeyde pürüzlere sahiptir. Bu iki yüzey arasındaki ısı alışverişini artırmak için termal macun geliştirilmiştir. 

 

İşlemci Seçimi

Yeni  bir  bilgisayar  satın  alırken  işlemci  ve  anakart  konularına  ayrıca  dikkat edilmelidir. Bu iki bileşen performansları da diğer tüm bileşenlerin performansına doğrudan etki eder. Her işlemcinin her  anakarta takılamayacağını  göz önünde bulundurarak çalışmak istediğiniz işlemciyi seçtiğinizde onu destekleyen anakartları gözden geçirmelisiniz.

 

İşlemci ve Fan nasıl monte edilir videosu için ,işlemci için tıklayınız.

Fan için tıklayınız.

İşlemci nasıl yapılır videosu için tıklayınız.

 

Yorum ekle

Konuyla İlgili Yazılar

Bilişim Teknolojilerinin temelleri

Ağ Temelleri 4.Bölüm (Ağ Çeşitleri)

Ağ Çeşitleri Ağlar kendi içinde kullanım alanlarına göre LAN, MAN, WAN  ve VPN olarak sınıflandırılmışlardır. 1) LAN(Local Area Network) Yerel Alan Ağ... devamı...